Portret van de Russische dwerghamster

...een balletje met een bontjasje aan

Tekst en fotografie © Judith Lissenberg
Tijdens de wintermaanden kan de Rus, onder invloed van het afnemende aantal uren daglicht, een winterpels krijgen. De vacht kleurt dan geheel of gedeeltelijk wit. In Engeland staat de Rus vanwege deze typische eigenschap bekend als de 'winter white' ofwel het 'winterwitje'. Dieren in wintervacht zijn tijdelijk minder vruchtbaar.
Pietepeuterig klein met een wollig vachtje en leuke bolle oogjes: dat is de Russische dwerghamster. Dit knagertje is beslist een 'poepie' om te zien. Geen wonder dan ook dat deze vriendelijke en verdraagzame mini-hamster een heel populair huisdier is!
De Russische dwerghamster (Phodopus sungorus sungorus) of 'Rus' is sinds de jaren zeventig als gezelschapsdier in Nederland bekend. Het Aziatische steppenbewonertje wordt ook nog wel eens Dzjoengaarse of Siberische dwerghamster genoemd. Hij is zo'n zeven centimeter lang en weegt 40 tot 45 gram. Door zijn opvallende, haast kogelronde lijf, stompe kop, korte pootjes en nauwelijks zichtbare staartje heeft de Rus de vorm van een klein balletje.

Vooral kinderen worden snel verliefd op zo'n schattig klein bolletje wol. Voor je het weet ben je dan een of meerdere Rusjes rijker. Gelukkig zijn deze dwerghamsters gemakkelijk te verzorgen. Bovendien worden ze snel tam. Jonge kinderen kunnen zo'n kleine, beweeglijke dwerghamster echter niet zo goed hanteren. Ze kunnen de hamster beter niet oppakken, maar hem alleen voorzichtig aaien en bekijken als hij rondloopt in bijvoorbeeld een plastic teiltje. Dat beschermt het dwergje tegen knijpende kinderhanden en valpartijen.
Dat een klein hamstertje voldoende heeft aan een klein hokje is een misvatting. Veel dieren worden gehuisvest in een klein, draagbaar bakje dat eigenlijk alleen voor transport is bedoeld. Zo'n behuizing is veel te krap. Reken voor een paartje op een verblijf van 40 x 30 x 30 centimeter. Ook een dwerghamster heeft recht op leefruimte!

In tegenstelling tot zijn grote neef de goudhamster is de Russische dwerghamster een echt familiedier. Hij leeft graag samen met soortgenoten. Het is mogelijk om een familiegroepje te houden of twee nestgenoten samen te laten opgroeien. Volwassen dwerghamsters die enige tijd uit elkaar zijn gehaald of elkaar nog niet kennen, kunnen vaak niet (meer) bij elkaar worden gezet. Rusjes kunnen behoorlijk kibbelen. Zo leggen ze de onderlinge rangorde vast. Ondanks dat driftige gepiep en geruzie blijven echte vechtpartijen meestal achterwege. Dwerghamsters die niet aan mensen zijn gewend, draaien zich op hun rug en maken een krijsend geluid. Dit signaal, dat ze ook naar soortgenoten gebruiken, is een teken van angst en onderwerping.

Bij de mannetjes is de afstand tussen anus en geslachtsopening groter dan bij de vrouwtjes. Door de dikke vacht is, zeker bij jonge dieren, het verschil tussen de beide geslachten echter niet altijd goed te zien. De Rus krijgt na een draagtijd van 18 tot 21 dagen gemiddeld zes jongen. Drie weken na het eerste nest kan er al weer een volgend nest worden geboren! Als de jongen vier tot zes weken oud zijn, kunnen ze naar een nieuwe eigenaar.
Deze hamstersoort zit helemaal verpakt in een bontjasje. Zelfs zijn voeten zijn behaard. De Rus kan dan ook beter tegen de kou dan tegen hitte. Een glazen of plastic bak is heel geschikt als dwerghamsterwoning. Zorg voor een flinke laag zaagsel in het dwerghamsterverblijf. De Rus vindt het heerlijk om daarin 'kopje onder' te gaan. Hij slaapt graag in een huisje, bijvoorbeeld een nestkast of omgekeerde bloempot. Met behulp van hamsterspeeltjes, loopmolens, buizen en wc-rollen maak je een compleet dwerghamster-pretpark.
Russische dwerghamsters zijn er in verschillende kleuren. De wildkleur Rus (ook wel naturel) heeft een grijsbruin dek. Het onderste deel van de dek- en buikharen is blauw. Deze onderkleur wordt zichtbaar door tegen de vacht van de hamster aan te blazen. De grens tussen de dekkleur en buikkleur is een zwartbruine lijn, die in drie bogen loopt. Dat patroontje heet dan ook de driebogenlijn. Over de rug loopt een donkere, zwartbruine streep, in 'dwerghamsterjargon' de aalstreep.
Russische dwerghamsters eten gemengd knaagdierenvoer. Vul de basismaaltijd aan met kleine stukjes groente en fruit en laat het Rusje maar eens proeven van de maaltijd voor hond of kat. Een honden- of kattenbrok zorgt voor de nodige dierlijke eiwitten. Bovendien is het heel leuk om een klein dwergje met zo'n grote brok te zien 'worstelen'. Dwerghamsters zijn verder dol op kleine (vogel)zaadjes. Een Rus in goede conditie voelt aan als een stevig bolletje. Een dwerghamster is te mager als je met duim en wijsvinger zijn ribbenkast kunt voelen. Overgewicht is te herkennen aan vetkussentjes op de buik.
Een Russische dwerghamster wordt gemiddeld twee jaar oud, met uitschieters tot vier jaar. Bejaarde dieren verliezen hun mooie kogelronde bouw. Ze worden mager, krijgen een dunnere vacht en kunnen last krijgen van vetbulten of lange nagels (voorzichtig knippen met een klein schaartje). Met wat extra rust, voldoende nestmateriaal en een lekker hapje bezorg je zo'n 'opa' of 'oma' nog een prima oude dag.
Blauw-wildkleur
De blauw-wildkleur Rus wordt ook wel sapphire of saffier genoemd, verwijzend naar de blauwe edelsteen. Het dek van deze kleurvarieteit is zacht blauwgrijs van kleur. Over de rug lijkt een soort waas te liggen. De buik is wit. De onderkleur is blauw. De aalstreep en de bogenlijn zijn zachtblauw van kleur.

De vacht van de pearl ('parel') Rus is geheel wit met op de kop en rug iets donkergekleurde haarpuntjes ofwel 'ticking', die gelijkmatig over de rug moet zijn verdeeld. Er is nog een lichte schaduw van de aalstreep zichtbaar. Tot op heden zijn de wildkleur, blauw-wildkleur en pearl de enige echte kleurvarieteiten. Als je een dwerghamster met een andere kleur tegenkomt is dat mogelijk een Campbelli dwerghamster, die sterk op de Rus lijkt, of een kruising tussen Rus en Campbelli.
Pearl
Rus in wintervacht